Bu Kanuni Yaptırım Tüm İşçileri İlgilendiriyor: Bu Haklarınızı Biliyor muydunuz?
Türkiye'de işçiler İş Kanunu'nun kendi lehine olan maddelerinden habersiz. İşvereni zor duruma sokacak birçok hakkı bulunmasına rağmen bunları araştırmayan işçiler, altın değerindeki haklarını bilmiyor.
Ülkemizde birçok çalışan kendi sahip olduğu haklardan bihaber. Fakat İş Kanunu, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği başta olma üzere; dinlenme hakkı, kişisel verilerin korunması hakkı, iş arama izni, çalışma yerinin değiştirilmesine itiraz hakkı gibi bir çok hakkı koruyor.
İŞVEREN İŞÇİNİN ÖZEL HAYATINI GİZLİ TUTMAK ZORUNDA
İşçi sınıfında çalışanlar, kendisine ait bilgilerin rızası dışında kullanılması durumunda işverene tazminat davası açma hakkına sahip. Özel hayatın gizliliği çerçevesinde İş Kanunu madde 75’e göre; patron, çalışanı hakkında sahip olduğu bilgileri dürüstlük kuralına göre saklı tutmak zorunda. Eğer aksi bir durum söz konusu olursa kanunen suçlu durumuna düşüyor.
İŞÇİ BU GİBİ DURUMLARDA ÇALIŞMAKTAN KAÇINABİLİR
İşçilerin sahip olduğu bir diğer hak da iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili. Kendisine işveren işiyle alakalı olsa bile işçinin can güvenliğini tehlikeye atacak bir iş yükü yükleyemiyor. Gerekli iş sağlığı ve güvenliği önlemi alınmayan bir iş emredildiğinde işçi görevden kaçınma hakkına sahip. Bu devlet memurları için de geçerli. Üst yönetici, tehlikeli bir iş için iş sağlığı ve güvenliği önlemi alınmadan çalışanına talimat verirse bu süreçte çalışan itiraz ettiği için ücret ve diğer haklarından mahrum bırakılamıyor
İŞÇİNİN ARA DİNLENME HAKKI BULUNUYOR
Her çalışanın ara dinlenme hakkı bulunuyor. Çalışanlara belirlenen süre içinde mesaisine ara vererek işçi dinlenme hakkını kullanabiliyor. Bu hak, İş Kanunu’nun 68. Maddesine göre belirleniyor. 4 saatin altındaki işlerde 15 dakika ara dinlenme hakkı kullanılabiliyor. Bu süre 7 buçuk saate çıkarsa 30 dakika, 7 buçuk saati geçerse 1 saate çıkıyor. Bu sürede çalışanın dinlenme hakkını ne şekilde kullanacağına ise işveren karışamıyor.
İŞTEN AYRILMAK İSTEYEN İŞÇİNİN İŞ ARAMA İZNİ DE VAR
Çalıştığı yerden ayrılmayı planlayan işçinin işverene bildirmesi durumunda iş arama izni de bulunuyor. Günde en az 2 saat iş arama hakkını kullanabilen işçiler, isterlerse süreyi birleştirmek suretiyle toplu olarak da kullanabiliyor. Tüm bu haklarına rağmen işveren işçisini çalıştırmak isterse de çalıştığı süreyi yüzde 100 zamlı olarak ödemek zorunda.
ÇALIŞANLARIN ÇOK AZI BU HAKKI BİLİYOR: ÇALIŞMA ORTAMINA İTİRAZ HAKKI
Çalışanlar lehine olan ama çok az bilinen en önemli konulardan biri de işçinin çalışma ortamını değiştirmek isteyen işverenine itiraz etme hakkı. Çalışma ortamını değiştirmek için kapsamlı bir değişiklik yapmayı planlayan işveren bu değişiklikler için çalışanından rıza almak zorunda. Eğer bunu yapmadan kendi kafasına göre bir değişiklik yaparsa İş Kanunu’nun 22. Maddesine muhalefet etmiş oluyor. Bu da hem mobbing suçunu işlemiş hem de işçinin tek taraflı iş sözleşmesi feshi hakkına kapı aralamış oluyor. İş fesih hakkı durumunda işçi tüm yasal haklarını alabiliyor.
