Erken emeklilik geliyor! Bu meslekler artık yaşı beklemeden emekli olacak
Türkiye'de milyonlarca çalışanın umutla beklediği erken emeklilik düzenlemeleri yeniden gündemin ilk sıralarına yerleşti. Yıpranma payı, doğum borçlanması ve 3600 günle emeklilik konularında yapılan açıklamalar, özellikle ağır işlerde çalışan vatandaşlar için önemli ipuçları taşıyor. Uzmanlara göre bazı meslek gruplarında çalışanlar, hem prim hem yaş şartını daha erken tamamlayarak birkaç yıl önce emekliliğe hak kazanabilecek.
Fiili Hizmet Süresi Zammı (FHSZ) olarak bilinen yıpranma hakkı, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 40. maddesiyle düzenleniyor. Bu maddeye göre ağır ve tehlikeli işlerde çalışanların her 360 günlük sigortalı sürelerine ilave günler ekleniyor. Özellikle kurşun, arsenik, cam, çimento, alüminyum ve döküm işlerinde çalışanlar bu haktan faydalanabiliyor. Aynı şekilde itfaiye, enerji santralleri, radyasyonla temas eden sağlık çalışanları, polis, asker, MİT personeli, gazeteciler ve TRT çalışanları da yaş haddi indirimi hakkına sahip.
Ancak bu uygulamadan yararlanabilmek için yalnızca riskli ortamda bulunmak yeterli olmuyor; fiilen bu işlerin yapılması ve primlerin FHSZ kapsamında yatırılmış olması gerekiyor.
RADYASYONLA ÇALIŞANLARA EK HİZMET AVANTAJI
Radyasyonla çalışan bir işçinin durumu, bu hakkın nasıl işlediğini açıkça ortaya koyuyor. Uzmanlara göre 7000 gün fiili hizmet süresi bulunan bir çalışan, bu sürenin üzerine 1750 gün daha ekleyerek toplam 10 bin 250 güne ulaşıyor. Bu da yaş haddinde yaklaşık 2,5 yıllık bir indirim anlamına geliyor. Asker, polis ve MİT personeli en fazla 3 yıl, diğer meslek grupları ise 2,5 yıl erken emekli olabiliyor.
DOĞUM BORÇLANMASI SİGORTA BAŞLANGICINI DEĞİŞTİRİYOR
Kadın sigortalılar açısından doğum borçlanması, emekliliği öne çeken en önemli unsurlardan biri olarak öne çıkıyor. Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta, borçlanmanın yalnızca sigorta başlangıcından sonra doğan çocuklar için yapılabilmesi. Kadın sigortalı, doğumdan sonraki iki yıllık sürede çalışmadığı dönemi borçlanabiliyor.
Eğer kişi daha önce staj sigortası yaptırmışsa, bu tescil doğum borçlanmasında avantaj sağlıyor. Borçlanılan süre kadar sigorta başlangıcı da öne çekiliyor. Örneğin, 720 gün borçlanma yapan bir kadın sigortalının sigorta girişi iki yıl erkene alınabiliyor.
3600 GÜNDEN KISMİ EMEKLİLİK DEVAM EDİYOR
1999 öncesinde sigortalı olanlar için 3600 prim günüyle kısmi emeklilik hakkı hâlâ geçerliliğini koruyor. Bu haktan yararlanmak isteyenlerin ilk sigorta girişlerinin 8 Eylül 1999 tarihinden önce olması ve 3600 günü tamamlamaları gerekiyor. Kadınlar 58, erkekler ise 60 yaşında emekli olabiliyor.
Ancak burada önemli bir ayrıntı bulunuyor: İsteğe bağlı sigorta primlerinin 1259 günü aşmaması gerekiyor. Bir gün bile fazla prim yatırılması, bu hakkın kaybedilmesine neden olabiliyor.
Staj sigortası, doğrudan borçlanma hakkı sağlamıyor. Ancak staj sigortasıyla sigorta başlangıcı arasında doğan çocuklar için borçlanma yapılabiliyor. SGK’nın 2013/11 sayılı genelgesi bu konuda açık hükümler içeriyor.
HERKES İÇİN FARKLI HESAPLAR GEÇERLİ
Uzmanlar, erken emeklilikte her meslek grubunun koşullarının farklı olduğunu, sigorta başlangıç tarihi, prim ödeme şekli ve çalışma ortamının belirleyici unsurlar olduğunu vurguluyor. Fiili hizmet süresi, doğum borçlanması ve 3600 gün formülü doğru değerlendirildiğinde, çalışanların emeklilik yaşını 2 ila 3 yıl öne çekebileceği ifade ediliyor.
Ancak her durumda, primlerin doğru statüde yatırılması ve çalışmanın fiilen yapılması büyük önem taşıyor. “Erken emeklilik” hayali kuranlar için tablo net: Ağır işlerde çalışanlar, fiilen riskli görevde bulunanlar ve sigorta başlangıcını erken tarihe çekenler, yaş haddinden muaf şekilde daha kısa sürede emekli olabilecek.
