Geçmişin bugüne kölelik: Yüz yıllık sömürünün değişen yüzü
Bundan tam 234 yıl önce, 23 Ağustos 1791'de Karayipler'deki Santo Domingo adasında tarihi bir ayaklanma başladı. Batılı sömürgeciler tarafından anavatanlarından koparılan Afrikalı köleler, özgürlükleri için Fransız yönetimine karşı direnişe geçti. Bu çetin mücadele, sadece köleliğin resmi olarak kaldırıldığı ilk siyasi partiler, yani Haiti'nin gelişmesiyle sonuçlanmaması, aynı zamanda dünya genelindeki tüm köleliklerin hareketlere de kaynak kaynağı olmasıydı. Bu anlamlı gün, 1998'den bu yana Uluslararası Köle Ticaretinin Anılması ve Köleliğin Kaldırılması Günü olarak anılıyor.
Coğrafi olaylarla hız kazanan köle ticareti, dünyadaki insanların yaşamının temelinden değiştirildi. Tarihi kayıtlara göre yaklaşık 30 milyon Afrikalı, Atlantik ve Hint Okyanusu üzerinden farklı kıtalara zorla taşındı. Bu zorunlu göç, hem kültürel yapılar yok oldu hem de büyük bir sömürünün ekonomik düzeninin başarılabilmesi sağlandı.
"Üçgen Ticaret" olarak bilinen transatlantik sistem, Avrupalılar silah ve ürünleri Afrika'ya yöneliyor, karşılığında köle olarak yer alıyorlardı. Bu köleler, Karayipler'e ve Amerika'ya taşınarak satılıyor, buradan elde edilen şeker, pamuk ve kahve gibi ürünler tekrar Avrupa'ya gönderiliyordu. Bu döngü, yüz yıllar boyunca devam etti.
Kölelik sadece ekonomik bir sömürü aracı değildi, aynı zamanda ırkçılığı savunan ideolojik bir temele de sahipti. Siyahların aşağıları, beyazların ise üstün derecede bu tehlikeli inançlar, toplumsal yapılar ve şekillendirildi. Haiti Devrimi'nin başarısı, bu ideolojiyi derinden sarstı ve köleliğin sona erebileceğini tüm dünyada gösterdi.
BUGÜNKÜ KÖLELİK: MODERN KÖLELER
Ne yazık ki kölelik günümüzde farklı biçimlerde varlığını sürdürüyor. Birleşmiş Milletler sistemlerine göre, dünya genelinde yaklaşık 50 milyon kişi "modern kölelik" koşullarında yaşıyor. Zorla çalışıyor, insan ticaretini ve zorla evlendirme gibi ağır istismar pratiklerini bu kavram, hukuki bir terim olmasa da, küresel eşitsizlik ve yoksulluk nedeniyle ortaya çıkan yeni bir sömürü düzeninin gözlerinin önüne seriyor.
Günümüzde modern köleliğin en yaygın olduğu ülkeler arasında Hindistan, Çin, Pakistan ve Kuzey Kore gibi ülkeler bulunuyor. Geleneksel kölelik uygulamaları ise Moritanya ve Nijer gibi bazı Afrika ülkelerinde halihazırda azınlık toplulukları üzerinde etkili olmaya devam ediyor.
UNESCO'nun "Köle Güzergahı" projesi, tarihin bu acımasız bölümünde unutulmayı ve sonsuza kadar yaratmayı hedefliyor. Her yıl 23 Ağustos'ta düzenlenen etkinliklerle, köleliğin ve köle ticaretinin insanlığının tarihindeki yeri bir kez daha hatırlatılıyor.
