Konya'nın dünya kültür mirasına armağan ettiği asırlık ihtişam
Konya'nın Beyşehir ilçesinde yer alan ve Anadolu'nun en büyük, en özgün ahşap direkli camisi olma özelliğini taşıyan Eşrefoğlu Cami, asırlara direnen yapısıyla görenleri kendine hayran bırakıyor. 2023 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne giren bu şaheser, Orta Asya geleneğini Anadolu topraklarında yaşatmaya devam ediyor.
Konya’nın Beyşehir ilçesinde, İçerişehir Mahallesi’nde yükselen Eşrefoğlu Cami, Eşrefoğulları Beyliği döneminde 1296-1299 yılları arasında Eşrefoğlu Seyfettin Süleyman Bey tarafından inşa edildi.
Eşrefoğlu Cami, en dikkat çeken yanı ahşaptan yapılmış olması. Cami, mimari köklerini Semerkant ve Buhara gibi eski Türkistan şehirlerinden alıyor. 46 sedir ağacından yapılmış sütunlara sahip cami, Anadolu’daki ahşap direkli camilerin en büyüğü ve en orijinal örneği olarak kabul ediliyor. Bu sütunların yüzyıllardır ayakta kalmasının sırrı ise atalarımızın mühendislik bilgisinde saklı. İnşa edilmeden önce 6 ay boyunca suda bekletilen sedir ağaçları, bu işlem sayesinde neme ve zamana karşı direnç kazanmış durumda.
DOĞAL KLİMA SİSTEMİ: KARLIK
Eşrefoğlu Cami’sinin en ilginç özelliklerinden biri ise doğal nemlendirme sistemi. Kış aylarında caminin damında biriken karlar, çatının ortasındaki boşluktan, cami zeminindeki havuza (karlığa) atılıyordu. Eriyen kar suları ise ortamı nemlendirerek ahşap sütunların kuruyup çatlamasını engelliyordu. 1965’te karlığın üstünün camla kapatılmasıyla bu gelenek artık sürmese de yapı hâlâ benzersiz bir otantikliğe sahip durumda.
Eşrefoğlu Cami, yaklaşık 6 metre yüksekliğindeki çini mozaik kaplı mihrabı, tamamen ceviz ağacından çatma ve oymayla, tutkalsız şekilde yapılan kündekârî tekniğindeki minberi ve renkli kalem işi süslemeleriyle Selçuklu Ulu Camileri geleneğinin tüm ihtişamlı özelliklerini bünyesinde barındıran tek örnek olarak kabul ediliyor.
Cumhuriyet döneminde 1934’ten itibaren farklı restorasyonlar geçiren yapı, toprak çatısından kiremit kaplamaya, oradan bakır örtüye uzanan yenileme süreçleriyle bugünkü görünümüne ulaştı.
DÜNYA MİRASI TESCİLLENDİ
2012 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ne alınan Eşrefoğlu Cami, 2023 yılı itibarıyla kalıcı listeye girerek evrensel değerini kanıtladı. Eşrefoğlu Cami artık sadece Beyşehir’in değil, Türkiye’nin dünya kültür mirasına armağan ettiği eşsiz bir anıt olma özelliği taşıyor.
