Mahfi Eğilmez: Kumarla Yatırımı Karıştırmayın!
Ekonomi yazarı ve eski Hazine Müsteşarı Dr. Mahfi Eğilmez, kişisel blogunda yayımladığı 'Finansal Özgürlük ve Kumar' başlıklı yazısında yatırımcılıkla kumarın birbirine karıştırıldığına dikkat çekti. Eğilmez'in değerlendirmesi, bireysel yatırımın giderek artan bir şekilde kontrolsüz risk alanlarına kaydığını ortaya koyuyor.
Eğilmez’e göre finansal özgürlük iki boyutta değerlendirilmeli. İlki; çalışmadan da gelir elde edebilme kabiliyeti, yani kira, faiz ya da temettü gibi pasif gelirler. İkincisi ise sahip olunan gelir veya servetin özgürce yönetilmesi, yani yatırım tercihlerinin kişisel iradeyle yönlendirilmesi.
Bu ayrımın altını çizen Eğilmez, 21. yüzyılın son çeyreğinden itibaren küreselleşmenin ve teknolojik yeniliklerin bu alanda yatırımcılara büyük bir serbesti tanıdığını vurguluyor. Ancak bu serbestliğin, özellikle bilgisiz yatırımcılar açısından ciddi tuzaklara da kapı araladığını söylüyor.
“Finansal özgürlük” yatırımcılığı kumara çevirdi
Blog yazısında finansal yatırımın giderek bir tür kumar haline geldiğini belirten Mahfi Eğilmez, bu dönüşümün temel nedenlerini şöyle sıralıyor:
Eskiden yatırım uzmanlarının yönlendirmesiyle yapılan işlemler, artık bireysel kararlarla, çoğu zaman kulaktan dolma bilgilerle gerçekleştiriliyor.
Kripto para, borsa, yatırım fonları gibi alanlara yönelik bilgi kirliliği, bilinçsiz risk alma eğilimini körüklüyor.
Bu durum, yatırım ile spekülasyon arasındaki çizgiyi silikleştiriyor.
Eğilmez, dolandırıcılıkların bu ortamda hızla arttığına dikkat çekerek, her gün “kısa yoldan zenginlik” vaadiyle yeni dolandırıcılık yöntemlerinin ortaya çıktığını belirtiyor.
Yatırımcı tipleri: Kim daha rasyonel?
Yazısında yatırımcıları üç ana gruba ayıran Eğilmez, şu değerlendirmeyi yapıyor:
Temkinli yatırımcılar: Düşük riskle, enflasyona karşı koruma sağlayacak şekilde yatırım sepetleri oluşturuyorlar. Altın, mevduat ve düşük riskli fonlar tercih ediliyor.
Yüksek risk peşindekiler: Tüm yatırımı kripto para ya da bireysel hisselere yönlendiriyorlar. Büyük kazançlar da elde edebiliyorlar, ciddi kayıplar da.
Dengeli yatırımcılar: Farklı enstrümanlarla çeşitlendirilmiş sepet oluşturarak kayıpları dengelemeye çalışıyorlar.
Eğilmez’e göre, kısa vadeli yüksek kazançların cazibesine kapılanlar, uzun vadede büyük kayıplar yaşama riskiyle karşı karşıya. “Eğer kayıt dışı kazançlardan gelen bir parayla yatırım yapmıyorsanız, paranızı kumar gibi riske atmayın,” diyen Eğilmez, yazısını çarpıcı bir Çin atasözüyle tamamlıyor:
“Kumarda tanrılar bile kazançlı çıkmaz.”
