Netanyahu, Trump'ı Geri Mi Kazandı? Orta Doğu'da Gerginlik Tırmanıyor

Yeni Şafak yazarı Yahya Bostan’ın dikkat çekici analizine göre, Trump ile Netanyahu arasındaki kopma noktasına gelen ilişki yeniden sıcak bir dönemece girdi. ABD-İsrail hattında Gazze, İran ve Suriye ekseninde yaşanan gelişmeler ise Orta Doğu’da yeni bir fırtınanın habercisi olabilir.

ABD’nin eski Başkanı ve Kasım 2024 seçimlerinin Cumhuriyetçi adayı Donald Trump ile İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu arasında bir süredir soğuyan ilişkiler, 9 Haziran’daki sürpriz telefon görüşmesiyle yeni bir evreye girdi. Yahya Bostan’ın yazısına göre bu 50 dakikalık görüşme, Trump’ın İsrail’e yeniden yaklaşması açısından bir dönüm noktası oldu.

Geçmişteki Soğukluk: Trump “Makul Ol” Diye Azarlamıştı

Trump, başkanlığı döneminde Netanyahu’ya mesafe koymuş, Tel Aviv’i resmi ziyaretlerinden çıkarmış ve İsrail Savunma Bakanı’nın Washington temaslarını iptal ettirmişti. Gazze politikasında taktik ayrılıklar, Suriye'de ise tarafların farklı kamplarda yer alması ikili ilişkileri germişti. Trump, Netanyahu’yu İran konusunda da dizginlemeye çalışmış, hatta Oval Ofis’te “Makul ol” diyerek sert uyarılarda bulunmuştu.

Gelişmelerin Merkezinde İran Var

Ancak tablo değişiyor. Netanyahu’nun İran’a yönelik saldırı planları ve Gazze-Batı Şeria’da ilhak hedefi hız kazanmış durumda. ABD'nin bölgedeki askeri varlığını azaltma kararı, İsrail’i acele etmeye zorluyor. Öte yandan Trump, Çin’e odaklanmak istiyor ve bölgede yeni bir savaş istemiyor. Bu nedenle İran’la yürütülen nükleer müzakerelere destek veriyordu. Hatta, Türkiye’nin de içinde olduğu bir bölgesel uranyum zenginleştirme konsorsiyumu fikrinin ABD’de tartışıldığı belirtiliyor.

İsrail Lobisi Trump’a Baskı Kuruyor

Washington’daki İsrail yanlısı lobi ise Trump üzerindeki baskısını artırmış durumda. ABD’li medya kuruluşlarına göre İsrail lobisi, Trump’ı İran’la müzakereleri tamamen sonlandırmaya ve İsrail’in olası bir saldırısına destek vermeye zorluyor. Bu kapsamda Trump’ın yakın çevresi dahi devreye sokuluyor.

9 Haziran Görüşmesinin Ardından Gerilim Tırmandı

Trump ile Netanyahu arasında yapılan sürpriz telefon görüşmesinden bir gün sonra ABD Merkez Kuvvetler Komutanı Kurilla, Trump’a İran’a yönelik askeri seçenekler sundu. Aynı gün Trump, İran’ın müzakerelerde “çok daha agresif” davrandığını söyledi. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı ise İran’ın yükümlülüklerini ihlal ettiğine hükmetti. ABD, bölgedeki büyükelçiliklerde tahliye başlatırken vatandaşlarını da uyardı.

Sinir Harbi Mi, Sıcak Çatışma Mı?

İran, tüm bu gelişmeleri müzakereler öncesinde yürütülen bir psikolojik harp olarak görüyor. Ancak İsrail’in geçmişte İran’a saldırıp karşılık görmemesi Tel Aviv’i cesaretlendirmiş durumda. Netanyahu’nun, ABD tamamen bölgeden çekilmeden önce İran’a yönelik bir askeri harekat gerçekleştirmek istediği belirtiliyor. Bu süreçte Trump’ın lobi baskısına ne kadar dayanabileceği ise kritik bir soru olarak öne çıkıyor.

Bıçak Sırtı Denge

Şu an için durum bir sinir harbi gibi görünse de Bostan’a göre ibre sıcak çatışmaya doğru kayıyor. Netanyahu’nun zamanla yarıştığı, Trump’ın ise sıkıştığı bir dönemde Orta Doğu yeni bir savaşın eşiğinde olabilir.