Polis Jargonu: Emniyet Teşkilatının Hukukla Harmanlanmış Dili
Emniyet teşkilatı mensupları, görev sırasında sadece fiziksel değil, dilsel olarak da özel bir zeminde hareket ediyor. Polislerin kullandığı mesleki jargon hukuk terminolojisinden, Osmanlıca'dan ve zaman içinde yerleşmiş teamüllerden besleniyor. Tutanaklarda, telsiz konuşmalarında ve adli raporlarda karşılaşılan bu terimler, çoğu vatandaş için ilk bakışta yabancı ve karmaşık bir dil gibi görünüyor. Oysa bu terimler, görev disiplininin ve hukuki sürecin ayrılmaz parçaları. İşte emniyetin iç dünyasında sıkça karşılaşılan bazı terimler ve anlamları...
Emniyet teşkilatı mensupları, görev sırasında sadece fiziksel değil, dilsel olarak da özel bir zeminde hareket ediyor. Polislerin kullandığı mesleki jargon; hukuk terminolojisinden, Osmanlıca’dan ve zaman içinde yerleşmiş teamüllerden besleniyor. Tutanaklarda, telsiz konuşmalarında ve adli raporlarda karşılaşılan bu terimler, çoğu vatandaş için ilk bakışta yabancı ve karmaşık bir dil gibi görünüyor. Oysa bu terimler, görev disiplininin ve hukuki sürecin ayrılmaz parçaları.
İşte emniyetin iç dünyasında sıkça karşılaşılan bazı terimler ve anlamları:
Cürmümeşhut
Bir kişinin suçu işlerken ya da işledikten hemen sonra yakalanması durumu. Yani "suçüstü" hali.
İntikal
Olay yerine ya da belirtilen bir noktaya ulaşmak, sevk edilmek anlamında kullanılır. "Ekip olay yerine intikal etti" ifadesi, vakaya müdahalenin başladığını belirtir.
Sarfınazar
Bir konunun dikkate alınmaması ya da işleme alınmaksızın geçilmesi. Özellikle idari yazışmalarda yer bulur.
Fiil-i livata
Eski hukuk metinlerinde yer alan, günümüzde "cinsel saldırı" ya da "cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar" kapsamında değerlendirilen bir kavramdır. Osmanlıca kökenlidir.
Muhakemat
Yargılama veya yargı süreci anlamına gelir. Dosyaların mahkemeye intikali sürecinde bu kelimeyle karşılaşılır.
Mülahaza
Bir görüşün ya da değerlendirmenin sunulması, göz önünde bulundurulması. Tutanak veya raporlarda, “mülahazamız ekte sunulmuştur” gibi kullanımları görülür.
Tevkif
Şüphelinin tutuklanması anlamına gelir. “Tevkifine karar verilmiştir” ifadesi, mahkeme kararıyla özgürlüğünün kısıtlandığını bildirir.
Tensip
Hakim ya da savcının uygun gördüğü işlemi belirtir. “Tensip üzerine...” şeklindeki ifadeler, adli sürecin idaresinde kullanılır.
Mezkûr/Mezkûre
Bahsi geçen kişi ya da konu anlamında kullanılır. Örneğin, “mezkûr şahıs hakkında işlem yapılmıştır.”
Vuku
Olay, gerçekleşme anlamındadır. “Vuku bulan hırsızlık olayı...” şeklinde başlayan tutanaklar sık görülür.
Taksir
İhmal ya da dikkatsizlik sonucu suçun meydana gelmesidir. Özellikle trafik kazalarında "taksirle yaralama" gibi suç tanımlamalarında geçer.
Mehil
Süre anlamında kullanılır. “Üç günlük mehil verilmiştir” gibi ifadeler, verilen yasal süreyi bildirir.
İstinabe
Bir mahkemenin başka bir mahkemeden veya adli makamdan talepte bulunmasıdır. Genellikle tanık ifadelerinde geçer.
Zabıt Varakası
Polisin olay yerinde tuttuğu ilk tutanak anlamına gelir. "Zabıt tutulmuştur" ifadesi, olayın resmiyet kazandığını gösterir.
