Tramvayın 100 Yıllık Serüveni: Atlı Taşıtlardan DÜWAG Tramvaylarına, Bir Asır Önce 30 Kilometre Hat vardı

Konya’da raylı sistemin tarihi, sandığımızdan çok daha eskilere dayanıyor. Bugün Alaaddin-Kampüs hattında hizmet veren modern tramvayların kökleri, 100 yıl öncesine, Osmanlı dönemine kadar uzanıyor.

KONYA'NIN İLK TRAMVAYLARI: ATLI TAŞITLAR (1917-1924)

1917 yılında Selanik’ten sökülerek Konya’ya getirilen atlı tramvay hattı, şehrin ilk raylı sistemi oldu. O dönem Konya’da 30 kilometreyi aşan hat uzunluğu vardı. Atlı tramvaylar, istasyon ile şehir merkezi arasında hem yolcu hem de yük taşımacılığı yaptı.

Ancak 1920’lerin ortalarına gelindiğinde şehirde yeni bir ulaşım aracı ortaya çıktı. Konya’da kurulan Otomobilciler Şirketi, iki küçük otobüsü sefere sokarak istasyon ile hükümet binası arasında çalıştırmaya başladı. Halkın ilgisi kısa sürede otobüslere kayınca, tramvayların devri kapandı.

1924 yılında dönemin belediye başkanı tarafından atlı tramvay hattı tamamen kaldırıldı. Tramvay vagonları hurdaya ayrıldı, raylar ise eritilerek elektrik direği yapımında kullanıldı. Böylece Konya’daki ilk tramvay dönemi kapanmış oldu.

63 YIL SONRA YENİDEN: RAYLI SİSTEM KARARI (1987)

Aradan geçen 63 yılın ardından Konya’da artan nüfus ve büyüyen şehir yapısı yeni bir ulaşım ihtiyacı doğurdu. 1980’lerin ortasında mevcut otobüsler, yolcu yükünü karşılayamaz hale gelmişti. Özellikle İstanbul yolunda kurulan üniversite kampüsüne ulaşım, hem uzun mesafe hem de yüksek yakıt masrafı nedeniyle belediyeyi zorlamaya başladı.

Bu gelişmeler üzerine 1987 yılında Alaaddin–Kampüs hattında yeni bir tramvay sistemi kurulmasına karar verildi. Projenin finansmanı için Almanya’dan kredi sağlandı, müşavirlik hizmetini ise Alman firmaları üstlendi.

1992 YILINDA İLK BİLET FİYATLARI NEYDİ?

Raylı sistem için araç ihtiyacı ise Almanya’dan karşılandı. Köln Belediyesi’nin toplu ulaşım işletmesinden satın alınan DÜWAG (Düsseldorfer Waggonfabrik) yapımı GT8/GT6 serisi tramvaylar, 1963–1967 yılları arasında üretilmişti.

Bu tramvayların ilki 25 Kasım 1988’de Konya’ya getirildi. 15 Nisan 1992’de ilk deneme seferi yapıldı, ardından 28 Eylül 1992’de Alaaddin–Cumhuriyet hattı hizmete girdi. Vatmanların eğitimleri ve testlerin tamamlanmasının ardından hat, halkın kullanımına açıldı. İlk bilet ücreti ise 7.000 TL (13 Pfennig) olarak belirlendi.

1995–1996 yıllarında kampüs hattının da tamamlanmasıyla 18,5 kilometrelik Alaaddin–Kampüs hattı devreye alındı. Zamanla artan yolcu talebi nedeniyle 25 ek tramvay satın alındı ve 2001’de yeni vagonlar hizmete girdi.

1992–2014 yılları arasında Konya sokaklarında binlerce yolcu taşıyan DÜWAG marka tramvaylar, şehrin hafızasında derin bir iz bıraktı.

DÜN, BUGÜN VE YARIN: DÜWAG YENİDEN RAYLARDA

Konya Büyükşehir Belediyesi’nin aldığı karar doğrultusunda, eski DÜWAG marka tramvaylar yeniden hatlara çıkacak. Böylece hem nostalji hem de raylı sistemin yükünü hafifletecek bir çözüm hayata geçirilecek.

Bir asrı aşan geçmişiyle Konya tramvayları, Selanik’ten getirilen atlı tramvaylardan, Köln’den alınan elektrikli DÜWAG araçlarına uzanan uzun soluklu bir serüven olarak şehrin ulaşım tarihinde özel bir yer tutuyor.