Volkan Öngel: 'Dış Ticaretteki Başarı, Mikroekonomik Refahla Desteklenmeli'
Dünya Gazetesi yazarı Volkan Öngel, Ticaret Bakanı Ömer Bolat'ın açıkladığı Mayıs 2025 dış ticaret verilerini değerlendirdiği köşe yazısında, Türkiye'nin dış ticarette elde ettiği kazanımların toplumun geniş kesimleri tarafından hissedilmesi gerektiğini vurguladı. Yazıda, ihracatta görülen artışların ve cari dengedeki iyileşmenin tek başına yeterli olmadığını belirten Öngel, yapısal dönüşümün sosyal boyutunun da göz önünde bulundurulması gerektiğine dikkat çekti.
Dünya Gazetesi yazarı Volkan Öngel, Ticaret Bakanı Ömer Bolat’ın açıkladığı Mayıs 2025 dış ticaret verilerini değerlendirdiği köşe yazısında, Türkiye'nin dış ticarette elde ettiği kazanımların toplumun geniş kesimleri tarafından hissedilmesi gerektiğini vurguladı. Yazıda, ihracatta görülen artışların ve cari dengedeki iyileşmenin tek başına yeterli olmadığını belirten Öngel, yapısal dönüşümün sosyal boyutunun da göz önünde bulundurulması gerektiğine dikkat çekti.
Ticaret Bakanlığı verilerine göre Mayıs ayında ihracat %2,7 artışla 24,8 milyar dolara, ithalat ise %2,1 artarak 31,3 milyar dolara yükseldi. Bu veriler, 6,47 milyar dolarlık dış ticaret açığını ortaya koyarken, yılın ilk beş ayındaki ihracatın ithalatı karşılama oranı %73 olarak gerçekleşti. Öngel, bu oranı "sürdürülebilirlik açısından olumlu" bir gelişme olarak nitelendirdi.
Yazısında 2019 sonrası dış ticaret eğilimlerine de değinen Öngel, pandemi yılı hariç ihracatın istikrarlı biçimde büyüdüğünü belirtti. Özellikle ihracatın ithalatı karşılama oranındaki artışın – 2022 Mayıs’ında %63,9’dan 2025 Mayıs’ında %79,3’e çıkması – dış ticaret dengesinde yapısal bir toparlanmaya işaret ettiğini ifade etti. Para ve maliye politikalarının ithalatı sınırlayıcı etkisine dikkat çeken yazar, bu gelişmelerin Türkiye'nin dış ticaretinde yalnızca nicel değil, niteliksel bir dönüşüm ihtiyacını da gündeme getirdiğini belirtti.
Ancak Öngel’e göre, makroekonomik başarıların mikro düzeyde hissedilmemesi ekonomik politikaların toplumsal karşılığını zayıflatıyor. TÜİK’in Hanehalkı Bütçe Anketi verilerine atıfta bulunan yazar, son yıllarda gıda harcamalarının payında düşüş, barınma harcamalarının ise ciddi bir artış yaşandığını ortaya koydu. Bu durumun, vatandaşların maaş artışlarını neden doğrudan bir rahatlama olarak hissetmediğini açıkladığını söyledi.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in “cari dengedeki iyileşmeyi kalıcı hale getirmek” yönündeki açıklamasını olumlu bulan Öngel, bu hedefin sosyal refah politikalarıyla birlikte yürütülmesi gerektiğini savundu. Katma değerli üretim ve ihracatın, sadece döviz kazancı sağlamakla kalmayıp, gelir dağılımının dengelenmesi ve yaşam maliyetlerinin azaltılması açısından da kritik olduğuna dikkat çekti.
Volkan Öngel yazısını şu sözlerle tamamladı: “Yapısal dönüşüm yalnızca üretim ve ihracat politikalarının değil, aynı zamanda sosyal refahı önceleyen gelir politikalarının da merkezinde yer almalıdır.”
Ekonomi çevreleri, Öngel’in değerlendirmelerini, ekonomik büyümenin toplumsal refahla dengelenmesi gerekliliği açısından önemli bir uyarı olarak yorumladı.
