Okumak Veya Okumamak
Ali Rıza BİLEN
“Oku” emrini Kur'an-ı Kerim'de görüyoruz. “İlim Çin’de de olsa gidip öğreniniz” manasında Hadis-i Şerif ile karış karşılaşıyoruz. Peki dinimiz sadece Kur'an okumayı veya dini ilimler okumayı mı emrediyor? Buradaki "oku" ve "öğren" emirlerini iyi anlamak gerek.
Bu "oku" ve "öğren" emirlerine hem dini ilimler hem fenni ilimler giriyor. Eski âlimlere baktığımızda dini ilimlerle beraber fenni ilimleri de öğrendiklerini görüyoruz. Mesela Akşemseddin Hazretleri. Hem İslam Âlimi (mutasavvıf) hem Tabip (mikroptan ilk bahseden tıp bilgini) hem Fatih Sultan Mehmet Han’ın Hocalığını yapmış birisidir. Hem dini ilimlerde kendini yetiştirmiş hem de tıp alanında kendini yetiştirmiştir.
O halde biz ne yapalım? İyi düşünmeli. Her çocuk doktor olacak diye bir şey yok veya her çocuk öğretmen olacak diye bir şey yok. Gönül istiyor ki çocuğumuz her alanda en iyi olsun. Bunu elde edebilmek için de gayret ediyoruz. Aslında bu mümkün değil.
Sayın anneler babalar! Çocuklarınız iyi tanıyın. Sevgili çocuklar kendinizi iyi tanıyın.
Her şeyden önce şunu bilmek lazım. Dini ilimler ile fenni ilimlere engel veya fenni ilimler dini ilimlere engel değildir. Dini ilimler ile fenni ilimler daima birbirini destekler. İkisi arasında tercih yapılmak en büyük hatadır. Ancak bunu çocukların eğitiminde görüyoruz. Dini ilimleri alıp fenni ilimleri öteleyen veya fenni ilimleri alıp dini ilimleri öteleyen ailelerimiz maalesef var.
“Yarın ölecekmiş gibi ahiret için, hiç ölmeyecekmiş gibi dünya için çalışın” manasındaki Hadis-i Şerif aynı zamanda öğrenmeyi de kapsıyor. Yarın ölecek gibi dini ilimler öğrenirken hiç ölmeyecek gibi fenni ilimleri öğrenebilmeliyiz.
Dini ilimler temel itibarıyla aynıdır ve birçok öğrenme imkânı vardır. Ancak fenni ilimler ayrışmaktadır, günümüzde çeşitli dallara ayrılmıştır. Dolayısıyla hangi dalda ilim tahsil edileceği kişinin beceri ve yetenek gibi özelliklerine bakılarak karar verilmelidir.
Maalesef günümüzde hangi meslek daha çok para kazandırıyor diye bakılıyor. Ona göre çocuğun ilim tahsiline karar veriliyor. Bu da beraberinde birçok sorun getiriyor.
Yaşanan iki olaya bakalım.
Birincisi;
Ortaokul 7. Sınıfta bir öğrenci okulda sürekli yaramazlık diye tabir ettiğimiz şekilde davranıyor, anne-baba dâhil çevresindeki kişilere fiziki şiddet uyguluyor. Bu öğrencinin problemine bir türlü çözüm bulunamamaktadır. Daha sonra aile gelen tavsiyeler üzerine çocuğu sanayide bir ustanın yanına çalışmak üzere verir. Çocuk tamirhanede çalışmaya başlar. Çocuk işçi olur fakat ustası o kadar memnun olur ki aracılara dua eder. İşi hızlı öğrenmektedir ve yeteneği de bu işe uygundur. Yaramazlık diye tabir ettiğimiz davranışlardan eser kalmamıştır. Davranışları düzelmiş, özellikle çevredeki kişilere uyguladığı şiddet artık yoktur. Şu anda iyi bir ustadır.
Ancak okulu eksik kaldı sanılıyor. Hayır, METEM’ler var. Buralarda hem akademik eğitim hem meslek eğitimi bir arada veriliyor. Böylece kişi hem çalışıp hem de çalıştığı işe uygun eğitim alınabiliyor. Bu okullarda yaş sınırı yok. Tüm sanayi çalışanları buralarda eğitimlerini tamamlayabilir.
İkincisi;
Yaklaşık 25 yıl önce idi. Ziraat mühendisi olan bir velim (kanser nedeniyle vefat etti, Allah rahmet eylesin) vardı. Çalıştığım kasabada çiftçilik yapardı. Her zaman ektiği ürünler diğer çiftçilerin ürünlerinden daha verimli olurdu. Çünkü hangi tarlanın analizini yapar, ona göre eker, ürüne ve toprak analizine göre gübre atar, duruma göre sulama yapardı. Gerekli durumlarda firmalarla işbirliği yapardı. Çiftçilikte yakın zamanda yaygınlaşan sigortalı tarım vb işlemleri o yıllar önce, internet gibi imkânların kısıtlı olduğu bir dönemde ve kırsal bir kasabada yapıyordu. Yani çiftçiliği hakkıyla yapardı.
Bu iki misal bize şunu gösteriyor. Velilerin öğretmenlerle işbirliği içinde gerekirse uzman desteği alarak çocuklarının ilgi ve yeteneklerini doğru bir şekilde ortaya koymaları gerekmektedir. Buna göre eğitimi şekillenmelidir. Buna göre meslek seçimi yapılmalıdır.
Okumak şart mı?
“Oku” emrini yerine getirmek için okumak şart.
“Öğren” emrini yerine getirmek için okumak şart.
İyi bir insan, iyi bir Müslüman olmak için okumak şart.
Ne yaparsan yap, yaptığımız işi hakkıyla yapmak için okumak şart.
Eğitimci yöneticisi