
Adli Tatil (2. Bölüm)
Av. Uzm. Arb. Ayşen Güzel
III. CEZA MUHAKEMESİ KANUNU YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME
A. Düzenlemenin Yeri
Adli tatil, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 331. maddesinde düzenleme alanı bulmaktadır.
B. Adli Tatil Ne Zaman Başlamakta ve Ne Zaman Sona Ermektedir?
CMK m. 331 uyarınca; adli tatilde, ceza işlerini gören makam ve mahkemeler, her yıl bir eylülde başlamak üzere, yirmi temmuzdan otuz bir ağustosa kadar çalışmaya ara vermektedir.
C. Adli Tatilde Görülen Dava ve İşler
Soruşturma ile tutuklu işlere ilişkin kovuşturmaların ve ivedi sayılacak diğer hususların tatil süresi içinde ne suretle yerine getirileceği, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nca belirlenmektedir.
D. Adli Tatilde İstinaf ve Yargıtay İncelemeleri
Bölge adliye (istinaf) mahkemeleri ile Yargıtay, adli tatil sürecinde yalnız tutuklu hükümlere ilişkin veya Meşhud Suçların Muhakeme Usulü Kanunu gereğince görülen işlerin incelemelerini yapmaktadır.
E. Adli Tatilin Sürelere Etkisi
Adlî tatile rastlayan süreler işlememekte ve bu süreler, tatilin bittiği günden itibaren üç gün uzatılmış sayılmaktadır.
IV. İDARİ YARGILAMA USULÜ KANUNU YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME
A. Düzenlemenin Yeri
Adli tatil, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 61. ve 62 maddelerinde düzenleme alanı bulmaktadır.
B. Adli Tatil Ne Zaman Başlamakta ve Ne Zaman Sona Ermektedir?
İYUK m. 61/1 uyarınca; bölge idare, idare ve vergi mahkemeleri, her yıl bir eylülde başlamak üzere, yirmi temmuzdan otuz bir ağustosa kadar çalışmaya ara vermektedir. Ancak, yargı çevresine dahil olduğu bölge idare mahkemesinin bulunduğu il merkezi dışında kalan ve sadece bir idare veya bir vergi mahkemesi bulunan yerlerdeki idari yargı mercileri, çalışmaya ara vermeden yararlanamamaktadır. Bu mahkemeler, 62. maddede yer alan nöbetçi mahkemelerin görevlerine ilişkin sınırlamaya tabi olmaksızın görevlerine devam etmektedir.
C. Adli Tatilde Görülen Dava ve İşler
Çalışmaya ara verme süresi içinde; bölge idare mahkemesi başkanının önerisi üzerine, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nca, birden fazla idari yargı mercii olan yerlerde idare veya vergi mahkemeleri başkan ve üyeleri arasından görevlendirilecek yeteri kadar hâkimin katıldığı bir nöbetçi mahkeme; bölge idare mahkemeleri için ise, bölge idare mahkemesi başkanının önerisi üzerine, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nca, tüm daire başkan ve üyeleri arasından görevlendirilecek yeterli sayıda nöbetçi daire kurulmakta ve bu dönemde karşımıza nöbetçi mahkeme çıkmaktadır.
Nöbetçi mahkemenin görevleri, İYUK m. 62’de düzenlenmekte olup; çalışmaya ara verme süresi içinde nöbetçi mahkemede, yürütmenin durdurulmasına ve delillerin tespitine ait işler ile kanunen belli süre içinde karara bağlanması gereken işler görülmektedir.
D. Adli Tatilin Sürelere Etkisi
İYUK’nda yer alan sürelerin bitişinin, çalışmaya ara verme zamanına rastlaması halinde; bu süreler, ara vermenin sona erdiği günü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzamış sayılmaktadır.
V. ADLİ TATİLDE İCRA DAİRELERİNİN DURUMU
İcra daireleri mahkeme değildir ve adli tatil, icra dairelerinin iş ve işlemleri yönünden geçerli değildir. Bu sebeple icra daireleri, adli tatil olgusundan etkilenmeksizin icra takiplerini almakta ve icra takip işlemleri ile sair iş ve işlemler yapılmaktadır. Adli tatilin, icra dairelerinin görev alanına giren sürelere etkisi yoktur. Bu süreçte süreler durmamakta ve işlemeye devam etmektedir.
VI. ADLİ TATİL VE ARABULUCULUK BAŞVURULARI
Adli tatilde arabuluculuk başvuruları yapılabilmekte ve arabuluculuk bürolarına yapılan başvurular kabul edilmektedir.