Ermenek ve Çevresini Gezmek / Yazmak
Mükremin Kızılca
Ermenek ve çevresi derken orta Torosların göbeğini, Taşeli'nin ortasını kastediyoruz.
Burası Roma ve Bizans döneminde Kilikya, taşlık Kilikya olarak geçer. İslami dönemde ise Sengıstan ve Taş İli olarak adlandırılır.
Ermenek Sarıveliler ve Başyayla üçgeninde 50 yerleşim yeri vardır. Bu 50 yerleşim yerinden her birine en az üçer defa vardım ve gezdim.
Bu 50 yerleşim yerinde ve çevresinde bulunan bütün kaleleri, antik kentleri, doğal alanları ve dini mekânları bir bir ele aldım. Bunlar arasında Ermenek Firan, Mennan, Asar, Kuşakpınar, Hisar ve Hisar Önü kalelerini zirvelerine vararak seyrettim. Ermenek ve çevresi dolaşılırken, yazılırken bize yakın yerlerdeki antik kentleri de doğal mekânları da unutmadık hepsini gezdim. Civarımızda yer alan Mut’un yer köprüsü Hadim’in yer köprüsü de yer alır. Yine bunlar arasında Ermenek Gökçeseki Philadelphia antik kenti de Karaman Akçaalan Philadelphia antik kenti de yer alır. Mut’un Ermenek sınırına yakın Adrassos antik kenti de bunlardan birisidir.
Tolbunar, Dedeli, Sbide, Zenonopolis, Fariske Çukurbağ Köristanı, Uğurlu Köristan'ı, Suluceser, Gödegorum, İrenepolis antik kentlerini bir bir dolaştım ve inceledim.
Ermenek Başyayla ve Sarıveliler yaylaları, pınarları, etkinlikleri ve Kardelen şenliğini yerinde izledim. Ermenek Sarıveliler ve Başyayla halkının en yaşlılarını dinledim. Bu bölgenin son 200 yılını kaleme aldım.
Ermenek merkezin bütün mahallelerinin nüfusunu tek tek ele alan 1830 nüfus kayıtlarını yazdım.
Ermenek ve 26 köyünün 1845'teki 2000 hanesine tek tek dökümünü yapan bir eser çıkardım.
Güneyyurt, Göktepe, Kazancı beldesini yine 1845'teki bütün hane mal beyanlarını ortaya koyan çalışmalar yaptım.
Aynı şekilde 1830 ve 1845 ve günümüze kadar Başyayla’yı ve Sarıveliler’i kitaplaştırdım. Bu eserleri ortaya koymak için bütün yerleşim yerlerini defalarca ziyaret ettim.
Son olarak Ermenek Sarıveliler Başyayla şiirleri seçkisi adlı 650 sayfalık kitabımızı oluştururken bütün şairlerimizi dolaştım ve görüştüm.
Ermenek Sarıveliler ve Başyayla’da yer alan 50 yerleşim yerinin en yaşlıları ile görüşürken onların insani duygularını ve beşeri yapılarını anlamaya çalıştım.
On beşinci yüz yıl sonunda bölgemizden Balkanlara tehcir ve iskan edilen insanlarımızın ağlayarak gittikleri yurtlarına - 1924 yılında Lozan Mübadele anlaşması gereği - ağlayarak dönüşlerini Gargara adlı gerçek hikayede anlattım.
1860’tan 1922 yılına kadar Ermenek ve çevresini bütün yönleriyle ele alan Milli Mücadelede ve Yıllıklarda Ermenek kitabını yazdım. Bu eseri hazırlarken 1860 – 1910 Osmanlı yıllıkları ve 1920’li yıllarda Ermenek’te en önemli resmi kişilik olan merhum Hüseyin Ağanın notlarından yararlandım.
Bu çalışmalarımdan şu ana kadar sadece yöremizle alakalı 8 eser meydana geldi.
Bir yeri bilmeden, gezmeden, görmeden ora hakkında bir şey yazamazsınız, çünkü içinizden gelmez, sevmeniz, âşık olmanız ve tanımanız gerekir.
Bu kitap çalışmalarımı meydana getirirken tarihi, dini, turistik ve doğal mekânları da bir bir gezdim. Karamanoğullarına ilk başkent olan Ermenek ayrıcalıklı bir yerdir. Beyliğin kurucu atamız Nure Sofi hazretlerinin Değirmenlik yaylasındaki türbesi ve evladı beylerden üçünün yattığı Balkusan türbesini detaylı olarak defalarca araştırıp gezdim.
Erenler, Bağdat, Bardat, Altıntaş, Tekeçatı, Kamış, Balkusan, Damla çalı, Tolbunar, Dedeli Arnava Başyayla Sarıveliler yaylalarını ve zirvelerini dolaştım. Bölgemize giriş gedik ve belleri olan; Yellibel, Karahasan, Belpınarı, Kaşpazarı, Akgedik, Kaşoluk, Manavgat ve Kuş yuvasından giriş yaptım ve inceledim.
“Ermenek ve Çevresi Gezi Kılavuzu” nda yer alabilecek bütün mekânları ve eserleri gördüm.
Dini mekânlarımızdan camilerimizi, türbelerimizi ve medreselerimizi gezerken bunlardaki kitabeleri bir bir çözümleyerek kaleme aldım.
Bunları yaparken; kaynaklara bağlı, tarafsız, fanatizmden uzak, sağduyu ve mantık kurallarına uygun bir yol izledim.
Şimdi yöremizle alakalı çalışmalarımızdan sırada Ermenek Şehrengizi / İnsanlar Olaylar Meslekler vardır. Bu eser bölgemizle alakalı 9. eserimiz olacak ve gerdanlığı tamamlamış olacağız inşallah.
Ancak bundan önce “Ermenek ve Çevresi Gezi Kılavuzu” adlı düşündüğüm bir çalışmama eğer sıcak bakılır ve maddi ve manevi destek taahhüdü yapılırsa onu öne almak istiyor ve Taşeli gerdanlığına 10. halkayı eklemek istiyorum.
Sevgi ve saygılarımla…
