Cemal'ım
Ramazan Sayar
1950 li yılların sonu. Konya İli Bozkır İlçesi Yelbeği Köyü'ne yaz mevsiminde uygun bir mevkiye kurdukları çadırlarından ihtiyaçlarını toplamak için bohçacı kadınlar köylere gelirler. Köylülerde... "Güzel bir türkü söylersen ihtiyacını karşılarız." derler. Karaoğlan lakaplı Mehmet-Abdullah Sayar'ın evinde babam da vardır. İstek yerine gelir. Türküyü can kulağı ile dinleyen babam eve gelince...
"Bu gün bohçacı karılar:
"Cemal'ım Cemal'ım algın Cemal'ım.
Al kanlar içinde kaldın Cemal'ım."
diye öyle acıklı bir türkü söylediler ki herkesi ağlattılar." der.
Şimdi "Cemal'ım" türküsünün hikayesini birlikte dinleyelim.
Cemalim türküsü aslında bir ağıttır. Cemal Ürgüp’ lü bir ailenin oğludur. Yiğit, iri yapılı, mert delikanlı, yaşadığı zamanın sevilen sayılan gençlerindendir. Cemal iyi ve varlıklı bir ailenin tek oğlu olarak bilinir. Ürgüp'te sayılan sevilen bir ailenin sayılan sevilen oğludur Cemal. Kader mi nazar mı denir hasetlik mi kıskançlık mı bilinmez ama gencecik yaşta da yitirilmiş acı bir kayıptır aynı zamanda Cemal. Üstelik ailesinin yani sıra arkasında gözü yaşlı bir eş küçücük bir çocuk bırakarak ayrılmıştır bu dünyadan. İşte o arkasında bıraktığı eşin ağıtıdır şimdi Cemal'ım diye söylenen bu Türkü. Cemal Şerife'nin “Cemal'ım” dediği Cemal'dir.
1900’ lü yılların başında doğmuş olan Şerife de Cemal gibi Ürgüp’ lüdür. Cemal ile Şerife aynı yörenin gençleridir. Daha çocukluktan ilk gençlik çağına adım attığı sıralarda sevmiştir Cemal'ı Şerife. Kara yağız bir delikanlı olan Cemal sevilmez mi? O'da sevmiş Şerife’ yi. Henüz Şerife on dört on beş yaşlarına yeni basmışken evlenmişler. Çokta mutlu olmuşlar. Her şey çok güzel giderken Şerife iki kişi iken artık üç kişi olacaklarının müjdesini vermiştir Cemal’ e. Şerife ile Cemal'in bir çocukları olacaktır. Böyle birbirini kovalayan bir kaç güzel yılın ardından her şey tersine dönmüştür.
Cemalin Öldürülmesi
mutlu bir evlilikleri olan Cemal ile Şerife’ nin Mustafa adında güzel bir oğlan çocukları olur. Hayatlarına neşe canlarına can olur Mustafa ve birlikte çok daha mutlu olurlar. Ancak Cemal'ın aniden şaibeli bir şekilde ölümü yıkar Şerife’ yi. Cemal hain bir saldırı bir pusu sonucu öldürüldüğü rivayet olunur. Çok güzel giden evlilikleri böylece ayrılıkla sonuçlanır.
Cemal ve Şerife’ nin birliktelikleri edinilen bilgilere göre üç yıl kadar sürmüştür. Bu Cemal'ım Türküsü ise Şerife’ nin ölmüş eşine olan özlemini hasretini dile getiren ağıtıdır. Simdi dillerde türkü olan Cemal'ım sözleri Şerife’ ye ait olan bir ağıttır.
Şerife Cemal’ı hiç unutmadı. Hasat zamanı bir atın tepmesi ile acı bir kaza sonucu ondan kalan tek yadigârı olan Mustafa'sını da erkenden yitirdi. Bu gencecik gözü yaşlı eş, bu erkenden terk edilmiş anne oğluna ve cemal"ine olan hasretini dizelere döktü. Şerife sonra tekrar evlendi. Üstelik evlendiği kişi de Cemal'ın yeğeni idi. Şerife'nin Cemal için unutulamaz olmasına her zaman saygı duyan kocası bu aşkın en yakın şahidi olmuştur.
Sonra Şerif'e nin bir oğlu daha olmuştur. Şerife son nefesine kadar Cemal'ı al kanlar içinde gördüğünü unutmamıştır ve dizelerini de öyle bitirmiştir. Cemalin karısı Şerife, neredeyse 90 yıldan daha fazla bir süre yaşamıştır. Bilinen ölüm tarihi 30 Kasım 1993 günüdür. Bu ağıtını günümüze ulaştıran ise Şerife nin ikinci eşinden olan oğludur.
Şimdi bu ağıtı dinleyelim
CEMAL'IM
Şen olasın Ürgüp dumanın gitmez.
Kıratın acemi konağı tutmaz.
Oğlun da çok küçük yerini tutmaz.
Cemal'ım Cemal'ım algın Cemal'ım.
Al kanlar içinde kaldın Cemal"ım.
Ürgüp'ten de çıktığını görmüşler.
Kıratının sekisinden bilmişler.
Seni öldürmeye karar vermişler.
Cemal'ım Cemal'ım algın Cemal'ım.
Al kanlar içinde kaldın Cemal'ım.
Cemal'ın giydiği ketenden yilek.
Al kana boyanmış don ile göynek.
Sana nasip oldu ecelsiz ölmek.
Cemal'ım Cemal'ım algın Cemal'ım.
Al kanlar içinde kaldın Cemal'ım.
Ürgüp"ten de çıktın kırat kişnedi.
Üzengiler ayağını boşladı.
Yağlı kurşun iliğine işledi.
Cemal'ım Cemal'ım algın Cemal'ım.
Al kanlar içinde kaldın Cemal'ım.
Karlık ile Başkadın Pınar arası.
Çok mu imiş Cemal'ımın yarası.
Ağlayıp geliyor garip anası.
Cemal'ım Cemal'ım algın Cemal'ım.
Al kanlar içinde kaldın Cemal'ım.
Cemal'ın giydiği kadife şalvar.
Dükkanın kilidi cebinde parlar.
Oğlun da çok küçük beşikte ağlar.
Cemal'ım Cemal'ım algın Cemal'ım.
Al kanlar içinde kaldın Cemal'ım.
Kıratın üstünde bir uzun yayla.
Ne desem ağlasam kaderim böyle.
Gidersen Ürgüp'e sen selam söyle.
Cemal'ım Cemal'ım algın Cemal'ım.
Al kanlar içinde kaldın Cemal''ım.
Kıratın başında oturmuş ağlar.
Cemal'a dayanmaz şu karlı dağlar.
Üzüm vermez oldu karlıkta bağlar.
Cemal'ım Cemal'ım algın Cemal'ım.
Al kanlar içinde kaldın Cemal'ım.
Giden Cemal gelir mi de yerine?
İçerim de yaram indi derine.
Cemal düştü kahpelerin eline.
Cemal'ım Cemal'ım algın Cemal'ım.
Al kanlar içinde kaldın Cemal'ım.