BAŞI SIKIŞANDAN ALINAN MALDA HAYIR OLUR MU?
Mehmet Kaçar
Bize sorulan sorulardan biride şöyledir.Hocam ben” benim biraz param var ve bunu yatırıma çevirmek istiyorum. Bu para ile ev, araba, telefon tarla vb. alıyorum. Yalnız, ilanları takip ediyorum. Nakite ihtiyacım olduğu için acilen evimi, arabamı, telefonumu, tarlamı satıyorum şeklindeki ilanlardan alıyorum. Bu şekilde ucuz mal satın almış oluyorum. Bunun bir sakıncası var mıdır? Ev, araba, telefon, tarla ve bilumum emtia almak isteyenler “başı sıkışan” birinin elindeki malı yani geçimliğini, başını sokacak bir damını, yada ihtiyacını giderdiği bir vasıtasını satmak için ilan veriyor. Bugün pek çok insan bu ilanlara bakıyor. Arayıp buluyor ve kişinin başının sıkıştığını bildiği için elindeki malı değerinin çok altında satın alıyor. Bizin geçmişteki İslam kaynaklı kültürümüzde bu tür alış veriş yapılmazdı. “Sıkışanın, mazlumun malından” bize hayır gelmez denilirdi. Şimdi ise nasıl ucuza kapatırım diye düşünülüyor. Bu türden düşünce bizim inanç kültürümüzde asla yer bulmaz. Bu tür insanlar bir de kendilerine şöyle teselli veriyorlar:”Adamın acil paraya ihtiyacı var. Bende onun malını satın alarak ona yardımcı oluyorum. Onu düşünüyorum. Bunun kötülük neresinde? diyorlar. Bu insanların aslında “ölücü dedikleri” adam tam da bu işte. Bunun aslı “ölücü insan değilde “öldürücü adam” olmalı değil mi? Madem adam sıkışmış, düşmüş, zorda kalmış birine yardım etmek istiyorsun, o halde adamın malını normal fiyatından dengi gibi satın al o halde. Ev almak elbette hakkın ve istiyorsun, nerede acil, nerede iflas etmiş, nerede zora düşmüş, nerede nakite ihtiyacı olmuş, nerede icralık olmuş birisi varsa onun malını yarı fiyatına almaya çalışmak, ne zaman o insanlara yardım etmiş olmak oluyor acaba? Yani onun malını yarı fiyatına almaya çalışmak, ona yardım etmek değil, ona zulüm etmektir. Bu niçin zulüm olsun ki? Adam parasını verip alıyor.bunun neresi zulüm? Neresi zulüm olduğunu bakın şuradan anlıyoruz. Zor duruma düşmüş, nakite sıkışmış, bir müslüman zaten malını bir an önce elinden çıkarıp sıkışıklığını gidermek için fiyatı oldukça düşürmüştür.Onun malına talip olan biri o kardeşini biraz daha öldürmek için var gücü ile fiyat kırmaktadır. Elinden gelse bedavaya kapatacak mubarek. Ev, araba, tarla, motor, telefon, bisiklet, bilgisayar alan alana.... Hangi konu olursa olsun malesef etrafımız öldüren adamlarla dolu. Sünnet olan ise, ihtiyaç sahibi olan biri ile pazarlık yapmak değil onun ihtiyacını karşılayacak ve onu dertten kurtaracak miktarı ona vermektir. Bir adam gelir, Peygamber Efendimize kendisine yardım etmesi talebinde bulunur. Peygamber Efendimiz de :Senin evinde hiç bir şey yok mu? Adamcağız sadece bir hasır var! Onu üstümüze sarıyoruz. Üstünde de oturuyoruz. Bir de su kabımız var, dedi. Peygamber Efendimiz onlara bana getir buyurdu. Efendimiz , bunları satın almak isteyen var mı? diye sordu. Bir kişi ben bir dirheme alırım dedi. Peygamber Efendimiz artıran yok mu? diye sordu. Başka biri ben iki dirheme satın alırım dedi. Peygamber Efendimiz iki dirhemi veren adama sattı.(Tirmizi 1218) Pazarlık etmek sünnetse, ihtiyacı olanın malının fiyatını artırmak da sünnettir. O halde kaçımız acil bir ilanın tam fiyatına o malı satın alıyoruz. Adam gidiyor, borcunu kapatmak için 3-5 bin liraya telefon satın alıyor. Emsalleri de aynı fiyatta. Sonra acil satılık ilanı veriyor. Bakıyorsunuz tekliflere bin lira, bin elli lira... Müslüman müslümanın kardeşidir. Ona zulüm etmez. Onu zorda bırakmaz. Yardıma ihtiyacı olduğu zamanda da onu yardımsız bırakmaz. (Buhari-Müslüm). Biz ne yapıyoruz o zaman? Bir nebzecik olsun ellerimizi kafamızın arasına alıp düşünelim!Onu yardımsız bırakarak ölümüne terk ediyoruz. Elindeki malı öldü fiyatına alıyoruz. Yani onu ölüme yolluyoruz. Elindeki malı ucuza daha ucuca, yani ölü fiyatına almaya çalışarak adamın ihtiyacını karşılamasının da önüne geçiyoruz. Hem o ferdi hemde malını öldürmüş oluyoruz. Müslüman ahlakı bence de sizce de aslında bu değildir. Nedir o zaman? Böyle bir konuda müslüman kardeşini öldürmek istemeden malın değerini verir ve onu dertten kurtarır. Mutaffifin(ölçüde, tartıda hile yapanlar/veylü llilmutaffifîn-Mutaffifin:1) olanlar gibi davranmaz ve o malı starken de pahalıya, alırken de ölü fiyatına almaya çalışmaz. Ederi neyse onu vererek alır ve satar. Selametle!..
