Boşnaklar Nasıl Müslüman Oldu?
Ahmet Candan
Müslüman Boşnaklar... Bosna... İslam dünyasının Avrupa’da ki en uç kalesi.
Bundan birkaç yıl önce sırf Müslüman oldukları için soykırıma maruz kalan, evleri yuvaları yıkılan, yüz binlercesi vatanını terketmek zorunda kalan, onurlu Boşnak halkı.
Avrupa'nın Müslümandan daha çok Türk olarak gördükleri Boşnak halkına uygulamadıkları insanlık dışı davranış kalmamıştır. Avrupalılar Bosnalıları Türk olarak görüyorlardı çünkü bir Müslüman onlar için kesinlikle Türk yapısını niteliyordu.
Peki bu onurlu ve İslam dünyasının yüz akı olan Boşnaklar nasıl Müslüman oldu? Yapılan onca zulüme karşı davalarından-dinlerinden vazgeçmeyen Türk olarak anılan Bosnalılar İslam ile nasıl tanıştı?
Bu soruya cevap vermeden önce Boşnakların dini kimliklerine de bir göz atmak gerekiyor. Boşnaklar Hristiyanlığın bir mezhebi olan Bogomil inancına sahipti. Ancak her ne kadar Hristiyanlığın mezhebi desekte Bogomil inancı tamamıyla Hristiyanlığın tüm inançlarını reddediyordu. Örneğin haç simgesini, şarap ve içki türlerini reddediyorlar. Ayrıca Hz. İsa’nın Tanrının oğlu olduğunu reddedip onun yalnızca bir peygamber olduğunu söylüyorlardı. Bu inançları sebebiyle tam 2 kez haçlı seferlerine kalmıştır Bosna halkı ve Pomaklar. Zaten halihazırda sürekli Katolik ve Ortodoks kiliseleri tarafından baskı görüyorlar, sürekli topraklarına, mallarına ve canlarına fiili ve manevi saldırı oluyordu...
***
Ayvaz Dede adında bir derviş-alperen Manisa civarından kalkıp Boşnak diyarına göç etti. Orada değirmencilikle meşgul oldu. Bosna henüz o zamanlar Osmanlı toprağı değildi. Bosnalılar oldukça uzun bir süre kıtlık yaşar. Ayvaz Dede'nin hal ve hareketleri Bosnalıları oldukça etkiler. Ondan yardım isterler. “Dua ette artık bu kıtlık sona ersin” derler. Ayvaz Dede tam 40 gün ibadet eder. Allaha dua eder. 40 günün sonunda koskoca bir kaya yarılarak içinden nehir akar. Bosnalılar bu olaydan sonra akın akın Müslüman olurlar. Tabiki Ayvaz Dede o diyarlara ticaret ve değirmencilikle uğraşmak için değil; tebliğ için gitmişti.
Boşnaklar sanılanın aksine İslam ile ilk teması Osmanlı ile değildi. Yukarıda da anlattığım üzere dervişler ve alperenler o coğrafyaya çoktan varmışlar ve tebliğ faaliyetlerine başlamışlardı. Ancak Osmanlı’da coğrafyaya hâkim olduktan sonra Müslüman olmayan Boşnak kitleleri artık Müslüman olmuşlardı. Fatih Sultan Mehmed döneminde Bosna fethedilmişti. Fetih fiili olarak tamamlanmıştı. Sultan Mehmed dileseydi fethin tam anlamıyla tamamlanması için bir beylerbeyini veyahutta bir paşasını gönderebilirdi. Ancak kendisi gitmek istedi. Ancak büyük bir fark vardı; Boşnakçayı öğrenerek oraya gitti. Orada insanlara Boşnakça hitap etti. Osmanlının Boşnaklara olan hoşgörüsü Boşnakları çok etkiledi. Fatih’in bir de Boşnakça hitabı 30.000 kadar Boşnak'ın bir anda Müslüman olmasına vesile oldu.
İşte Bosna’nın ve Müslüman Boşnakların hikâyesi bu şekildedir.
Allah’a emanet olunuz.
Bana @ahmetcandanx kullanıcı adı ile bütün sosyal mecralardan ulaşabilirsiniz.
