Mehmet Kaçar

Ezan okunurken duyan bir müslüman ne yapmalı?

Mehmet Kaçar

 “An ebi Saidilhudriyyi raziyallahu anhu kale: İnne Rasûlüllahi sallallahu aleyhi veselleme kale:
 İza semi’tümünnedâe fekulu misle ma yekulu!
 Müezzinü: “ Ebu Said el Hudri (r.a.)’dan rivayet edilmiştir.
Rasûlüllah (S.A.V) şöyle buyurmuştur:
“Ezan sesi duyunca, müezzinin dediğini sizde söyleyin(tekrarlayın).” Bu hadisin metnini bir topluluk rivayet etmiştir.
Namaza çağrı mesabesinde olan Ezân-ı Muhammediyyeye icabet ise fiili ve kavli olmak üzere iki durumda incelenebilir: 
1-Fiili İcabet: Bu iki kısma ayrılır:
a-Ezânla namaz vakti bildirildiğine göre, vakit içerisinde mükellefin namaz kılarak yapmış olduğu fiili icabettir.
b-Şartlarını yerine getiren mükellefin, namazını cemaatle eda etmek için cemaate katılması bir icabettir.
2-Kavli icabet: Müezzinin söylediklerini aynen tekrar ederek yapacağı icabettir.
Ezân-ı Muhammediyi işiten kimse, hayye ale’lerin dışında bütün cümleleri aynen söylemesi, hayye ale’lerde ise ‘Lâ havle velâ kuvvete illâ billahi’l-aliyy’l-azim.” demesi menduptur.
Mendup ise: İstenen, arzulanan, kendisine çağrılan şey. (Müslim, Salat 12; Ebu Davut: Salât: 36(527). Ezâna sadece kalbi icabet etmek yeterli olmayıp dil ile de telafuz etmek (söylemek) menduptur.
Her ne kadar bu hadis-i şerifin zahirine (görünüşüne) göre Ezâna icabet etmek farz gibi görünse de hadis-i şerifte ki “Ezân sesi duyunca müezzinin dediğini sizde söyleyin” emrinin hükmünü farz olmaktan çıkarıp müstehaba (Lüğatta “Sevilmiş şey” mânâsına gelir.) çevrilmiştir.  Peygamber Efendimiz’in (S.A.V)arasıra yapmış ve oldukları şeyler müstehaptır.
Mesela; Kuşluk vakti kıldığı namaz gibi.)
Çeviren delildir. Müslim, Salât: 9’da geçen şu hadis-i şeriftir:
Resûlüllah (S.A.V) fecr doduğu zaman baskın yapardı ve oraya Ezan-ı Muhammediyeyi dinletirdi.
Eğer Ezan sesi işitirse, baskından vaz geçerdi. İşitmezse o beldeye baskın yapardı. Bir defasında: “Allahu Ekber, Allahu Ekber” diyen birini işitti. Bunun üzerine Resûlüllah (S.A.V):
“İslâm fıtratı üzere: buyurdu.  Sonra o kişi:
“Eşhedü enlâ ilâhe illallah, Eşhedü enlâ ilâhe illallah’ dedi.
Resûlüllah (S.A.V) ise: ‘Cehennemden çıktı’ buyurdu.
Daha sonra ise Ezân-ı Muhammediyyeyi okuyan kimsenin, bir keçi çobanı olduğunu anladılar.
“Ezân okunurken ve kamet getirilirken cemaatin konuşmaması, mescit ve cami dışında bulunanların Kur’an okumaması, selam almaması kısaca müezzine icabetten başka bir şeyle meşgul olmaması gerekir. (Buharî, Ezân 7, Müslim, Salât 7/(383). 

Yazarın Diğer Yazıları